संस्कृत-साहित्यस्य ( वाङ्मय ) परिचय:/ इतिहास   Sanskrit Literature Introduction/ History  1. रामायणम्  2. महाभारत/   गीता  (700 श्लोक)  3. कालीदास:  (7  रचनाएं) ----------   रामायणम् = राम + आयणम्   राम की जीवन-यात्रा मां निषाद प्रतिष्ठां त्वमगमः शाश्वतीः समाः । यत्क्रौंचमिथुनादेकम् अवधीः काममोहितम् ॥  अर्थात्: हे निषाद ! तुमको अनंत काल तक शांति न मिले, क्योंकि तुमने प्रेम, प्रणय-क्रिया में लीन (असावधान) क्रौंच पक्षी के जोड़े में से एक की हत्या कर दी। आदिकाव्य, आदिकवि , इतिहास ग्रंथ।  7 कांड, २४,००० श्लोक,                राजा दशरथ  1. कौशल्या  1. राम  2. कैकेयी  2. भरत  3. सुमित्रा - 3.  लक्ष्मण और 4. शत्रुघ्न।  ---  details  रामायण (संस्कृत : रामायणम् = राम + आयणम् ; शाब्दिक अर्थ : 'राम की जीवन-यात्रा'), वाल्मीकि द्वारा रचित संस्कृत महाकाव्य है जिसमें श्रीराम की गाथा है। इसे आदिकाव्य तथा इसके र...

  लक्षित-अधिगम-बिन्दवः  (Targated Learning Outcomes- TLO) संस्कृतम्/ Sanskrit    कक्षा Class VI दीपकम्  6.1 वयं वर्णमालां पठामः  लक्षित-अधिगम-बिन्दवः (TLOs) -    1. तद्-एतद्-किम्-शब्दानां ज्ञानं प्रयोगः च पुंलिङ्गे प्रथमा-विभक्तौ।   3. चित्रं दृष्ट्वा "अकारान्त-पुल्लिंग" शब्दज्ञानम्।   4. कर्तृ-पदानां (संज्ञा-सर्वनाम) क्रिया-पदानां च ज्ञानम्।   5. संस्कृत-पदानां वर्ण-विच्छेदः, वर्णानां संयोजनम्। 6. नूतन-पदानां पठनम्, तेषां स्पष्टरूपेण उच्चारणम्। 2. एषः क: ? एषा का ? एतत् किम्?  लक्षित-अधिगम-बिन्दवः (TLOs) -   1. छात्रा : लिङ्गभेदम् ज्ञास्यन्ति।  2. छात्रा : वचनभेदम् ज्ञास्यन्ति। 3. छात्रा: सर्वनामप्रयोगं करिष्यन्ति। 4. छात्रा: अकारांत:, आकारांत:,ईकारांत : शब्दान् ज्ञास्यन्ति।   3. अहं च त्वं च   लक्षित-अधिगम-बिन्दवः (TLOs) -   1. अस्मद् युष्मद् च शब्दयोः रूपाणां ज्ञानम् भविष्यन्ति।  2.संस्कृते सम्भाषण-कौशलस्य ज्ञानम् भविष्यन्ति।  4. अहं प्रातः उत्तिष्ठामि...

6.2.2N कक्षा/  Class- VI/6    संस्कृतम्/ Sanskrit      द्वितीय:  पाठ:/  Lesson- 2 एषः कः? एषा का? एतत् किम् ?  / Aish Kaha Aisha Ka Aitat Kim वयम् अभ्यासं कुर्म:    1. उदाहरणं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु  यथा-  बालकः बालकौ बालकाः  (अः , औ, आः) एकवचनम् /  द्विवचनम् /  बहु वचनम् (क) चषकः  चषकौ चषकाः  (ख देवः   देवौ   देवाः   (ग) सैनिकः  सैनिकौ  सैनिकाः    (घ) रजकः  रजकौ रजकाः  (ङ) तन्त्रज्ञः तन्त्रज्ञौ  तन्त्रज्ञाः   2. उदाहरणानुसारं पट्टिकातः पदानि चित्वा रिक्तस्थानेषु संयोजयन्तु।   यथा-  सः शुक:  ।   क)  सः .................      .................   ................. ख) सा .................      ................  ................. ग) तत् .................     ................  ................. [शुकः,  स्यूतः,  ...