7.9.2 कक्षा- सप्तमी, विषय:- संस्कृतम् नवमः पाठः (अहमपि विद्यालय गमिष्ययामि) अभ्यासः Class- 7th, Subject- Sanskrit, Lesson- 9 (Ahamapi Vidyalayam Gamishayaami) - Abhyaas

 7.9.2 कक्षा- सप्तमी,  विषय:- संस्कृतम्

  नवमः पाठः (अहमपि विद्यालय गमिष्यामि) अभ्यासः

Class- 7th,  Subject- Sanskrit,  Lesson- 9

 (Ahamapi Vidyalayam Gamishayaami) - Abhyaas

       ************************************

नमो नमः। 

सप्तमीकक्ष्यायाः रुचिरा भाग-2 इति पाठ्यपुस्तकस्य शिक्षणे स्वागतम्। 

अद्य वयं नवम-पाठस्य अभ्यासकार्यं कुर्म: ।  

पाठस्य नाम अस्ति -   

                         अहमपि विद्यालय गमिष्ययामि। 

अहं डॉ. विपिन:। 

       ************************************  

 नवमः पाठः (अहमपि विद्यालय गमिष्ययामि) 

अभ्यासः (Exercise) 

1- उच्चारण कुरुत-
अग्रिमदिने,        षड्वादने,                 अष्टवर्षदेशीया, 
अनुगृह्णातु,         भवत्सदृशानाम्,        गृहसञ्चालनाय,
व्यवस्थायै,         महार्घताकाले,          अद्यैवास्याः,             करतलवादसहितम्

2- एकपदेन उत्तराणि लिखत-
(क) गिरिजायाः गृहसेविकायाः नाम किमासीत्?
उत्तरम् -  दर्शना ।

(ख) दर्शनायाः पुत्री कति वर्षीया आसीत्?
उत्तरम् -  अष्टवर्षीया।

(ग) अद्घत्वे शिक्षा अस्माकं कीदृशः अधिकारः?
उत्तरम् -  मौलिकः।

(घ) दर्शनायाः पुत्री कथं नृत्यति?
उत्तरम् -  करतलवादनसहितम्। 

3- पूर्णवाक्येन उत्तरत-
(क) अष्टवर्षदेशीया दर्शनायाः पुत्री किं समर्था आसीत्?
उत्तरम् - अष्टवर्षदेशीया दर्शनायाः पुत्री एकस्य सम्पूर्णस्य गृहस्य कार्यं कर्तुं समर्था आसीत्।

(ख) दर्शना कति गृहाणां कार्यं करोति स्म?
उत्तरम् - दर्शना पञ्चानां षण्णां वा गृहाणानां कार्यं करोति स्म।

(ग) मालिनी स्वप्रतिवेशिनीं प्रति किं कथयति?
उत्तरम् - मालिनी स्वप्रतिवेशिनीं प्रति कार्यार्थं कस्याश्चित् महिलासहायिकायाः वार्तां कथयति।

(घ) अद्यत्वे छात्रः विद्यालये किं किं निःशुल्कं प्राप्नुवन्ति?
उत्तरम् - अद्यत्वे छात्र विद्यालये निःशुल्कं गणवेषं, पुस्तकानि, पुस्तकस्यूतं, पादत्रणं, मध्याह्नभोजनं, छात्रवृत्तिं च प्राप्नुवन्ति।

4- रेखांकितपदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) (मालिनी) द्वारमुद्घाटयति?
उत्तरम् - का द्वारमुद्घाटयति?

(ख) शिक्षा (सर्वेषां) बालानां मौलिकः अधिकारः।
उत्तरम् - शिक्षा केषां मौलिकः अधिकारः?

(ग) दर्शना आश्चर्येण (मालिनीं) पश्यति।
उत्तरम् - दर्शना आश्चर्येण कां पश्यति?

(घ) दर्शना तस्याः पुत्री च मिलित्वा (परिवारस्य) भरणपोषणं कुरुतः स्म।
उत्तरम् - दर्शना तस्याः पुत्री च मिलित्वा कस्य भरणपोषणं कुरुतः स्म?

5- सन्धि विच्छेदं पूरयत- 
(क) ग्रामं प्रति -     ग्रामम् + प्रति

    (म्- अनुस्वार) 
(ख) कार्यार्थम्      -     कार्य         + अर्थम्

     (अ+अ=आ) दीर्घ संधि

(ग) करिष्यत्येषा -      करिष्यति ‌+ एषा

    (इ+ए=य्+ए =ये) यण् संधि
(घ) स्वोदरपूर्त्तिः -      स्व + उदरपूर्त्तिः

    (अ+उ=ओ) गुण  संधि
(घ) अप्येवम् -      अपि + एवम् 

    (इ+ए=य्+ए =ये) यण् संधि 

6. (अ) समानार्थकपदानि मेलयत-
आश्चर्येण         - विस्मयेन 
उल्लासेन - प्रसन्नतया 
परिवारस्य - कुटुम्बस्य 
अध्ययनस्य         - पठनस्य 
कालः         - समयः 

(आ) विलोमपदानि मेलयत- 
क्रेतुम्     - विक्रेतुम्

(खरीदने के लिए)               (बेचने के लिए)

श्वः     - ह्यः

(बीता हुआ कल)           (आने वाला कल) 

ग्रामम्     - नगरम्

(गाँव को)                        (शहर को)

समीपस्थम्     - दूरस्थम्

(पास वाले को)                 (दूर वाले को)

पृच्छति     - कथयति

(पूछता है)                       (बताता है)

7- विशेषणपदैः सह विशेष्यपदानि योजयत-
सर्वेषां -        बालकानाम् 

(सभी - बालकों का) 

मौलिकः -        अधिकारः

(मौलिक - अधिकार) 

एषा -        अल्पवयस्का

(यह - कम आयु की) 

सर्वकारीयं -        विद्यालयम्

(सरकारी - विद्यालय) 

समीपस्थे       - विद्यालये 

(पास के - विद्यालय में)

सर्वासां -        बालिकानाम्

(सभी - बालिकाओं का)

निःशुल्कं -        गणवेषम्

(निःशुल्क - वर्दी)