7.15.2 कक्षा- सप्तमी, विषय:- संस्कृतम् पञ्चदशः पाठः (लालनगीतम्) अभ्यासः Class- 7th, Subject- Sanskrit, Lesson- 15 ( LaalanGeetam) - Abhyaas
7.15.2 कक्षा- सप्तमी, विषय:- संस्कृतम्
Class- 7th, Subject- Sanskrit, Lesson- 15
( LaalanGeetam) - Abhyaas
************************************
नमो नमः।
सप्तमीकक्ष्यायाः रुचिरा भाग-2 इति पाठ्यपुस्तकस्य शिक्षणे स्वागतम्।
अद्य वयं पञ्चदशः-पाठस्य अभ्यासकार्यं कुर्म: ।
पाठस्य नाम अस्ति -
लालनगीतम्
अहं डॉ. विपिन:।
************************************
पञ्चदशः पाठः (लालनगीतम्)
अभ्यासः (Exercise)
प्रश्न 1: गीतं सस्वरं गायत।
उत्तराणिः
दिए गए गीत को स्वर में गाइए।
प्रश्न 2: एकपदेन उत्तरत-
(क) का विहसति?
(ख) किम् विकसति?
(ग) व्याघ्रः कुत्र गर्जति?
(घ) हरिणः किं खादति?
(ङ) मन्दं कः गच्छति?
उत्तराणिः
(क) धरणी विहसति।
(ख) कमलम् विकसति।
(ग) व्याघ्रः विपिने गर्जति।
(घ) हरिणः नवघासम् खादति।
(ङ) मन्दं उष्ट्रः गच्छति।
प्रश्न 3: रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) सलिले नौका सेलति।
(ख) पुष्पेषु चित्रपतङ्गाः डयन्ते।
(ग) उष्ट्रः पृष्ठे भारं वहति।
(घ) धावनसमये अश्वः किमपि न खादति।
(ङ) सूर्ये उदिते धऱणी विहसति।
उत्तराणिः
(क) सलिले का सेलति?
(ख) केषु / कुत्र चित्रपतङ्गाः डयन्ते?
(ग) कः पृष्ठे भारं वहति?
(घ) कदा अश्वः किमपि न खादति?
(ङ) कस्मिन् उदिते धऱणी विहसति?
प्रश्न 4: मञ्जूषातः समानार्थकपदानि चित्वा लिखत-
{पृथिवी देवालये जले वने मृगः भयङ्करम्}
धरणी ...............
विपिने ..............................................
करालम् ...............
हरिणः ..............................................
सलिले ...............
मन्दिरे ..............................................
उत्तराणिः
धरणी पृथिवी
विपिने वने
करालम् भयङ्करम्
हरिणः मृगः
सलिले जले
मन्दिरे देवालये
प्रश्न 5: विलोमपदानि मेलयत-
मन्दम् नूतनम्
नीचैः स्निग्धम्
कठोरः पर्याप्तम्
पुरातनम् उच्चैः
अपर्याप्तम् क्षिप्रम्
उत्तराणिः
मन्दम् क्षिप्रम्
नीचैः उच्चैः
कठोरः स्निग्धम्
पुरातनम् नूतनम्
अपर्याप्तम् पर्याप्तम्
प्रश्न 6:
उचितकथनानां समक्षम् 'आम्', अनुचितकथनानां समक्षं 'न' इति लिखत-
(क) धावनसमये अश्वः खादति।
(ख) उष्ट्रः पृष्ठे भारं न वहति।
(ग) सिंहः नीचैः क्रोशति।
(घ) पुष्पेषु चित्रपतङ्गाः डयन्ते।
(ङ) वने व्याघ्रः गर्जति।
(च) हरिणः नवघासम् न खादति।
उत्तराणिः
(क) धावनसमये अश्वः खादति। न
(ख) उष्ट्रः पृष्ठे भारं न वहति। न
(ग) सिंहः नीचैः क्रोशति। न
(घ) पुष्पेषु चित्रपतङ्गाः डयन्ते। आम्
(ङ) वने व्याघ्रः गर्जति। आम्
(च) हरिणः नवघासम् न खादति। न
प्रश्न 7:
अधोलिखितानि पदानि निर्देशानुसारं परिवर्तयत-
यथा- चित्रपतङ्गः (प्रथमा-बहुवचने) चित्रपतङ्गाः
भल्लुकः(तृतीया-एकवचने) ................................
उष्ट्रः(पञ्चमी-द्विवचने) ................................
हरिणः(सप्तमी-बहुवचने) ................................
व्याघ्रः(द्वितीया-एकवचने) .................................
घोटकराजः(सम्बोधन-एकवचने) .................................
उत्तराणिः
(क) भल्लुक: (तृतीया −एकवचने) - भल्लुकेन
(ख)उष्ट्र:(पञ्चमी − द्विवचने)- उष्ट्राभ्याम्
(ग) हरिण: (सप्तमी − बहुवचने) - हरिणेषु
(घ) व्याघ्र: (द्वितीया− एकवचने) - व्याघ्रम्
(ङ) घोटकराज: (सम्बोधन − एकवचने) - हे घोटकराज!
प्रश्न 8:
चित्रं दृष्ट्वा मञ्जूषातः पदानि च प्रयुज्य वाक्यानि रचयत-
खगाः विकसन्ति कमलानि उदेति क्रीडन्ति
डयन्ते सूर्यः चित्रपतङ्गाः कूजन्ति बालाः
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
उत्तराणिः
(क) सूर्य: उदेति।
(ख) खगा: कूजन्ति।
(ग) बाला: क्रीडन्ति।
(घ) कमलानि विकसन्ति।
(ङ) चित्रपतङ्गा: डयन्ते।
Comments
Post a Comment