Skip to main content

नूतन-शब्द: (Word of the day In Sanskrit)

 नूतन-शब्द: (Word of the day In Sanskrit)



नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

अद्य

जिसका अर्थ है- आज

वाक्य प्रयोग:- अद्य बुधवासर: / शनिवासर: अस्ति।

आज शनिवार है

 पुनः कथ्यमि- 

 अद्य अर्थात् आज।

 धन्यवाद:। 

 ---------------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

 श्वः

जिसका अर्थ है- आने वाला कल

वाक्य प्रयोग:- श्वः शनिवासर: अस्ति।

कल शनिवार होगा

 पुनः कथ्यमि- 

 श्वः अर्थात् आने वाला कल।

 धन्यवाद:।

 ---------------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

 अहर्निशम्

जिसका अर्थ है- दिन रात

वाक्य प्रयोग:- विद्यार्थी परीक्षायां उत्तम अंकान् प्राप्तुम् अहर्निशं परिश्रमं करोति।

अर्थात्

विद्यार्थी परीक्षा में उत्तम अंक प्राप्त करने के लिए दिन-रात परिश्रम करता है

 पुनः कथ्यमि- 

 अहर्निशं अर्थात् दिन रात।

 धन्यवाद:।

 ---------------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

 परितः

जिसका अर्थ है- चारों और

वाक्य प्रयोग:-

विद्यालयं परित: वृक्षा: सन्ति

अर्थात्

विद्यालय के चारों और पेड़ है।

 पुनः कथ्यमि- 

 परित: अर्थात् चारों और।

 धन्यवाद:।

 ---------------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्दा: सन्ति-

1) तण्डुलम् अर्थात् कच्चे चावल

2) ओदनम् अर्थात् पके हुए चावल

वाक्य प्रयोग:-

माता भोजनं पाचनाय आपणात् तण्डुलानि आनयति, 

पुत्र: सुखेन सूपं ओदनं च खादति।


माँ भोजन बनाने के लिए बाजार से चावल ले कर आती है, पुत्र सुखपूर्वक दाल-चावल खाता है।


पुनः कथ्यमि- 

1) तण्डुलम् अर्थात् कच्चे चावल

2) ओदनम् अर्थात् पके हुए चावल

 धन्यवाद:।

-------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

वह्नि 

अर्थात आग

अस्माभिः वह्निः इतस्य प्रयोगः सावधानताय करणीयम्।

हमें आग का प्रयोग सदा सावधानी पूर्वक करना चाहिए।

पुनः कथ्यमि

वह्नि जिसका अर्थ है आग

----- 

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

चिरं

 अर्थात देर तक

 वाक्य प्रयोग:

बालक: प्रतिदिनम् प्रातः चिरं कालम् अध्ययनम् करोति।

बालक सुबह प्रतिदिन देर तक पढ़ाई करता है।

पुनः कथ्यमि

चिरं अर्थात देर तक

धन्यवाद:। 

    --------------

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

निकषा अर्थात समीप

विद्यालयं निकषा एकः देवालयः अस्ति।

विद्यालय के समीप एक मंदिर है।

पुनः कथ्यमि

निकषा अर्थात समीप।

                 ------- 

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

सर्वत्र 

जिसका अर्थ है- सब जगह 

वाक्य प्रयोग:- ईश्वरः सर्वत्र वर्तते 

ईश्वर सभी जगह उपस्थित है। 

 पुनः कथ्यमि- 

 सर्वत्र अर्थात् सब जगह।

 धन्यवाद:। 


-----

नमोनमः अद्यतनीय: नूतन: शब्द: अस्ति-

तुष्यन्ति 

जिसका अर्थ है- सन्तुष्ट / प्रसन्न 

वाक्य प्रयोग:- प्रियवाक्य-प्रदानेन सर्वे मानवाः तुष्यन्ति 

प्रिय वाक्य बोलने से सभी मानव प्रसन्न होते हैं। 

 पुनः कथ्यमि- 

 तुष्यन्ति अर्थात् सन्तुष्ट / प्रसन्न 

 धन्यवाद:।  

-----

सोपानम् - सीढ़ी





Comments

Popular posts from this blog

छात्र-प्रतिज्ञा (संस्कृत) Student's Pledge (Sanskrit)

छात्र-प्रतिज्ञा (संस्कृत)  Student's Pledge (Sanskrit) भारतं अस्माकं देशः।  वयं सर्वे भारतीया:  परस्परं भ्रातरो भगिन्यश्च ।  अस्माकं देशः प्राणेभ्योsपि प्रियतर: ।  अस्य समृद्धौ विविध-संस्कृतौ च वयं गौरवम् अनुभवाम:।  वयं अस्य सुयोग्याः अधिकारिणो भवितुं सदा प्रयत्नं करिष्याम:।   वयं स्वमातापित्रो: शिक्षकाणां गुरुजनानां च सदैव सम्मानं करिष्याम:।  सर्वैः च सह शिष्टतया व्यवहारं करिष्याम:।  वयं स्वदेशं देशवासिनश्च प्रति विश्वासभाज: भवेम।  (वयं स्वदेशं  देशवासिनश्च प्रति कृतज्ञतया वर्तितुं प्रतिज्ञां कुर्म:।)  तेषां कल्याणे समृद्धौ च अस्माकं  सुखं निहितम् अस्ति। जयतु भारतम्। ------------------------------------------------------------  "भारत हमारा देश है!  हम सब भारतवासी भाई- बहन है!  हमें अपना देश प्राण से भी प्यारा है!  इसकी समृद्धि और विविध संस्कृति पर हमें गर्व है!  हम इसके सुयोग्य अधिकारी बनने का प्रयत्न सदा करते रहेंगे!  हम अपने माता पिता, शिक्षकों और गुरुजनों का सदा आदर करेंगे और  सबके साथ शिष्टता का व्यवहार करेंगे!  हम अपने देश और देशवासियों के प्रति वफादार रहने की प्रतिज्ञ

संस्कृत-वाक्य-रचना (Sanskrit Vakya Rachna)

संस्कृत-वाक्य-रचना (Sanskrit Vakya Rachna)  This Table can be useful to teach Students, How to make/Translate Sentences in Sanskrit..  (click to Zoom)                       1.   प्रथम पुरुष   1.1 पुल्लिंग-   बालक जा रहा है।   (वर्तमान-काल) बालकः गच्छति।  बालक पढ़ता है। बालक: पठति।  दो बालक पढ़ते हैं। (द्विवचन)  बालकौ  पठत:।  सभी बालक पढ़ते हैं। (बहुवचन)  बालका: पठन्ति।  बालक पढ़ेगा। (भविष्य-काल) बालक: पठिष्यति।  ("लट् लकार" में " ष्य " जोड़ने पर "लृट् लकार" का रूप बनता है यथा- पठति+ ष्य=  पठिष्यति) बालक गया। (भूत-काल) बालकः गच्छति स्म।   स्म " का प्रयोग किया  बालकः अगच्छत्।   लंङ् लकार (भूतकाल के लिए "लंङ् लकार" के स्थान पर  " लट्  लकार" में " स्म " का प्रयोग किया जा सकता है।)  बालक ने पढ़ा। बालकः पठति स्म।  (भूतकाल के लिए "लंङ् लकार" के स्थान पर  " लट् लकार" में " स्म " का प्रयोग किया जा सकता है।)  सभी बालकों ने पढ़ा। बालकाः पठन्ति स्म।    वह पढ़ता है। सः पठति। कौन पढ़ता है। कः पठति।  आप पढ़ते

पिपासितः काकः (Thirsty Crow) Sanskrit Story

    पिपासितः  काकः (Thirsty Crow)  Sanskrit Story           एकदा एकः काकः  पिपासितः  आसीत्।  सः जलं पातुम्  इतस्ततः  अभ्रमत्। परं  कुत्रापि  जलं न प्राप्नोत्।  अन्ते सः एकं घटम् अपश्यत्।  घटे  स्वल्पम्  जलम् आसीत्।  अतः सः जलम्  पातुम्  असमर्थः अभवत्।  सः एकम्  उपायम्  अचिन्तयत्।  सः  पाषाणस्य  खण्डानि घटे अक्षिपत्। एवं क्रमेण घटस्य जलम्  उपरि  आगच्छत्।  काकः जलं पीत्वा  संतुष्टः  अभवत्।  परिश्रमेण एव  कार्याणि  सिध्यन्ति न तु मनोरथैः।