6.3.2 कक्षा/ Class- VI/6
संस्कृतम्/ Sanskrit
तृतीय: पाठ:/ Lesson- 3
अहं च त्वं च / Aham Ch Tvam Ch
वयम् अभ्यासं कुर्म:
१. उच्चै; पठन्तु अबगचछन्तु च।
त्वं माता, त्वं पिता, त्वं बन्धुः, त्व सखा,
त्वं विद्या, त्वं द्रविणम्, देवदेव! त्वम् एव मम सर्वम्।
त्वमेव माता च पिता त्वमेव, त्वमेव बन्धुश्च सखा त्वमेव। त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव, त्वमेव सर्वं मम देवदेव ।।
2. उदाहरण अनुगुमं अधोलिखित वाक्येषु पट्टिकात् उचितै पदै रिक्तस्थानि पूर्यत ।
त्वं, युवा, यूयं,अहं, आवां, व्यम्,
यथा - हे बाल! त्वं छात्र: असि ।
क) .......... शिक्षकौ स्वः।
ख) मञ्चे ..... नर्तक्य: स्थ ।
ग) अत्र ........ अस्मि।
घ) सभायां ............. गायिके स्थः ।
ङ) विद्यालये .........................स्म:।
च) वैद्यालये ...........चिकित्सका असि।
क) आवां
ख) यूयं
ग) अहं
घ) युवां
ङ) व्यम्
च) त्वं
3. चित्रं दृष्ट्वा उदाहरणस्य अनुगुणं वाक्यानि लिखन्तु ।
यथा-
अहं शिक्षक: अस्मि। (एकवचनम्)
आवां शिक्षकौ स्वः। (द्विवचनम्)
वयं शिक्षका: स्मः। (बहुवचनम्)
क
अहं तंत्रज्ञ: अस्मि ।
आवां तंत्रज्ञौ स्वः।
वयं तंत्रज्ञाः स्मः।
ख
अहं नर्तक: अस्मि ।
आवां नर्तकौ स्वः।
वयं नर्तकाः स्मः।
ग
अहं चालक: अस्मि ।
आवां चालकौ स्व:।
वयं चालकाः स्मः।
यथा
अहम् आरक्षिका अस्मि ।
आवाम् आरक्षिके स्वः ।
वयम् आरक्षिका: स्मः ।
(घ)
अहं छात्रा अस्मि।
आवाम् छात्रे स्वः ।
वयम् छात्रा: स्मः ।
ङ
अहं गायिका अस्मि।
आवाम् गायिका स्वः ।
वयम् गायिका: स्मः ।
च
अहम् अनुवैद्या अस्मि।
आवाम् अनुवैद्ये स्वः ।
वयम् अनुवैद्या: स्मः ।
----------
यथा -
त्वं चिकित्सकः असि।
युवां चिकित्सकौ स्थः ।
यूयं चिकित्सका: स्थ|
छ
त्वं लेखक: असि।
युवां लेखकौ स्थः ।
यूयं लेखकाः स्थ।
ज
त्वं सैनिक: असि।
युवां सैनिकौ स्थः ।
यूयं सैनिकाः स्थ।
झ
त्वं क्रीडकः असि।
युवां क्रीडकौ स्थः ।
यूयं क्रीडकाः स्थ|
----------
यथा
त्वं क्रीडिका असि।
युवां क्रीडिका स्थः।
यूयं क्रीडिकाः स्थ।
ञ
त्वं अधिवक्त्री असि।
युवां अधिवक्त्र्यौ स्थः।
यूयं अधिवक्त्र्यः स्थ।
ट
त्वं छात्रा असि।
युवां छात्रे स्थः।
यूयं छात्राः स्थ।
ठ
त्वं धाविका असि।
युवां धाविके स्थः।
यूयं धाविकाः स्थ।
---------
४. उदाहरणानुगुणं वाक्यानि परस्परं योजयन्तु।
यथा - त्वं बालिका असि ।
युवां बालिके स्थ:।
यूयं बालिकाः स्थ
क) त्वं बालिका असि ।
युवां बालिके स्थः।
यूयं बालिका: स्थ।
ख) अहं गायक: अस्मि ।
आवां गायकौ स्वः।
वयं गायका: स्मः।
ग) त्वं छात्रः असि ।
युवां छात्रौ स्थः।
यूयं छात्रा: स्थ ।
घ) अहं शिक्षक: अस्मि ।
आवां शिक्षकौ स्व: ।
वयं शिक्षका: स्म:।
ङ) अहं नर्तकी अस्मि ।
आवां नर्तक्यौ स्वः ।
वयं नर्तक्य: स्मः।
च) त्वं गृहिणी असि ।
युवां गृहिण्यौ स्थ ।
यूयं गृहिण्य: स्थ।
छ) अहम् आरक्षक: अस्मि ।
आवाम् आरक्षकौ स्व: ।
वयम् आरक्षका: स्मः ।
ज) त्वं सैनिक: असि ।
युवां सैनिकौ स्थ।
यूयं सैनिका: स्थ।
झ) त्वं चिकित्सक: असि ।
युवां चिकित्सकौ स्थ: ।
यूयं चिकित्सका: स्थ।
ञ) अहं तन्त्रजः अस्मि ।
आवां तन्त्रज्ञौ स्वः ।
वयं तन्त्रज्ञा: स्मः।
-----------
५ उदाहरणानुगुणम् उत्तराणां प्रश्ननिर्माणं कुर्वन्तु।
यथा - त्वं चिकित्सकः ।
कः चिकित्सकः?
त्वं कः?
क) त्वं तन्त्रज्ञः।
कः तन्त्रज्ञः?
त्वं कः?
ख) युवां बालकौ।
कौ बालकौ?
युवां कौ?
ग) यूयं छात्राः।
के छात्राः?
यूयं के?
घ) अहं न्यायाधीशः ।
कः न्यायाधीशः?
अहं कः?
ङ) आवां गायिके ।
के गायिके?
आवां के?
च) वयं शिक्षिका: ।
के शिक्षिका:?
वयं के?
-------------------------पूर्णम्-----------------------
Comments
Post a Comment