6.13.2 कक्षा/ Class- VI/6 संस्कृतम्/ Sanskrit पाठ / Lesson- 13 सङ्ख्यागणना ननु सरला / Sankhya Ganna Nanu Sarla

 6.13.2 कक्षा/ Class- VI/6 

   संस्कृतम्/ Sanskrit   

    पाठ  /  Lesson- 13 

  सङ्ख्यागणना ननु सरला /

Sankhya Ganna Nanu Sarla  

वयम् अभ्यासं कुर्म:   

1.  पाठस्य आधारेण अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखन्तु । 

(क) कः एकः अस्ति?

(ख) कः षण्मुखदेवः अस्ति?

(ग) कः त्रिनयनमूर्तिः अस्ति?

(घ) का सरला अस्ति?

(ङ) के अतुलबलाः सन्ति?

उत्तरम्- 

(क) सूर्यः

(ख) सुरसेनानी/कार्तिकेयः  

(ग) शंकरः

(घ) संख्या गणना 

(ङ) अष्ट दिग्गजा: 

2. उदाहरणानुगुणं शब्दानां पुरतः उचितां संख्यां लिखन्तु ।

यथा - आकाशे ........१............. सूर्य: विभाति ।  (१, २, ३, ४)

(क) मम हस्ते ..................... अङ्गुलयः सन्ति । (९, ५, ८, ७)

(ख) सप्ताहे .....................  वासरा: भवन्ति ।(६, १०, ७, ५)

(ग) कार्तिकेयस्य ..................... मुखानि सन्ति ।(१, ६, १०, ३) 

(घ) व्याकरणे..................... वचनानि सन्ति ।(१०, ९, ३, ५ )

(ङ) गगने.....................  ग्रहाः सन्ति ।  (८, ७, ९, १०)  

उत्तरम्-

 (क) ५

(ख) ७

(ग) ६

(घ) ३

(ङ) ९ 

3.  उदाहरणानुसारं सङ्ख्यां सङ्ख्यापदं च लिखन्तु ।

यथा- भवतः परिवारे कति जनाः सन्ति? ५, (पञ्च)।

(क) कति दिशः सन्ति? 

(ख) सप्ताहे कति वासराः भवन्ति?

(ग) वर्षे कति मासाः भवन्ति ?

(घ) भवतः कति दन्ताः सन्ति?

(ङ) स्वराः कति भवन्ति ?

उत्तरम् - 

 (क) १०, दश 

(ख) ७, सप्त

(ग) १२, द्वादश

(घ) ३२, द्वात्रिंशत्

(ङ) ७, सप्त।

४. अधः प्रदत्तेन पदेन सह सङ्ख्यां योजयन्तु ।

अ            ब

(क) पञ्च २०

(ख) एकम् १३

(ग) अष्ट ५

(घ) विंशतिः १

(ङ) त्रयोदश ८

उत्तरम् - 

(क) पञ्च ५

(ख) एकम् १

(ग) अष्ट ८

(घ) विंशतिः २०

(ङ) त्रयोदश १३

5.  उपस्थितिपत्रं पश्यन्तु। संख्यां वदन्तु लिखन्तु च।

    उपस्थिति-क्रमसंख्या      नाम 

१-एकम् गणेश: 

२-द्वे गीताञ्जलिः 

३- त्रीणि जगन्नाथः

४- चत्वारि   दिनेश: 

५- पञ्च  प्रज्ञा 

६-षट् बलरामः

७- सप्त मोहनः

८-अष्ट राधिका

९- नव सुभद्रा  

१० - दश स्वयंप्रभा 

(क) गणेशस्य उपस्थितिसंख्या का?

(ख) सुभद्रायाः उपस्थितिसंख्या का?

(ग) स्वयंप्रभायाः उपस्थितिसंख्या का? 

(घ) जगन्नाथस्य उपस्थितिसंख्या का? 

(ङ) गणेशस्य उपस्थितिसंख्या का?

उत्तरम् -

(क) एकम्

(ख) नव

(ग) दश

(घ) त्रीणि

(ङ) एकम्

6. चित्रं पश्यन्तु, संख्याः वदन्तु, द्वितीयचित्रे अङ्गकैः च ताः संख्याः लिखन्तु ।

(चित्र को देखें, संख्याएं बोलें और उन संख्याओं को दूसरे चित्र में दिए गए भागों के साथ लिखें। )

उत्तरम् - 

7. चित्रं पश्यन्तु, संख्या: वदन्तु, द्वितीयचित्रे शब्दैः च ताः संख्याः लिखन्तु ।

(चित्र को देखें, संख्याएं बोलें और उन संख्याओं को दूसरे चित्र में शब्दों में लिखें।)

उत्तरम् -