LP 7.1 पाठ योजना (Lesson Plan) कक्षा – सप्तमी विषय – संस्कृतम् पाठ्यपुस्तकम् – दीपकम् (NCERT) पाठः – 1 वन्दे मातरम् Vande Maataram भाषा – संस्कृतम्
LP 7.1
पाठ योजना (Lesson Plan)
कक्षा – सप्तमी
विषय – संस्कृतम्
पाठ्यपुस्तकम् – दीपकम् (NCERT)
पाठः – 1 वन्दे मातरम् Vande Maataram
भाषा – संस्कृतम्
---
१. अवधारणाः (Concepts)
(१) राष्ट्रगीतस्य "वन्दे मातरम्" इत्यस्य ऐतिहासिक-सांस्कृतिकमहत्त्वम्।
(२) पाठे प्रयुक्तानि मुख्यशब्दानि, उपसर्गाः, प्रत्ययाश्च – तेषां बोधः च प्रयोगः।
(३) मातृभूमेः प्रति भक्तिः, श्रद्धा, आदरः च – राष्ट्रभक्तेः संवर्धनम्।
---
२. अधिगमफलितानि (Learning Outcomes – NCERT)
शिक्षणस्य समाप्तौ छात्राः –
पद्यानां शुद्धं उच्चारणं कर्तुं शक्नुवन्ति।
संस्कृतशब्दानां अर्थं सम्यक् बोधितुं शक्नुवन्ति।
गीतस्य भावार्थं सम्यक् गृहीतुं शक्नुवन्ति।
मातृभूमेः प्रति स्वाभिमानं, समर्पणं च अनुभवयन्ति।
---
३. शिक्षणप्रक्रियाः (Pedagogical Strategies)
प्रश्नोत्तरपद्धत्याः प्रयोगः।
गीतगानं द्वारा भावानुभूत्याः संवर्धनम्।
समूहचर्चा, अभिनयम्, वाचनकौशलस्य अभ्यासः।
दृश्य-श्रव्यसामग्रीनां (Audio-Visual Aids) प्रयोगः।
शिक्षयिता द्वारा भावपूर्वकं पाठपठनम्।
---
४. अन्यविषयैः सह एकीकरणम् (Integration with Other Subjects)
इतिहासविज्ञानम् – वन्दे मातरम् गीतस्य ऐतिहासिकप्रसङ्गः।
नागरिकशास्त्रम् – राष्ट्रप्रेमस्य शिक्षणम्।
संगीतम् – गीतगानस्य अभ्यासः, सुरतालानुसारेण गायनम्।
चित्रकला – मातृभूमेः विषयकं चित्रनिर्माणम्।
---
५. मूल्याङ्कनप्रकारः (Assessment – Item Format)
(क) लघुप्रश्नानि –
"वन्दे मातरम्" कः लिखितवान्?
गीते का आदर्शः व्यक्तः अस्ति?
(ख) गद्यांशपरिशीलनम् –
पदानां यथार्थार्थस्य स्पष्टीकरणम्।
अर्थग्रहणं – "सुप्रजासु नतबलाम्" इत्यस्य अर्थः कीदृशः?
(ग) श्रवण एवं वाचनपरीक्षणम् –
गीतस्य शुद्धं उच्चारणम्।
लययुक्तं गायनम्।
---
६. संसाधनसामग्री (Resources – Digital/Physical)
भौतिकसाधनम् – पाठ्यपुस्तकम्, ब्लैकबोर्ड्, चार्ट्स्, फ्लैशकार्ड्स्।
साङ्गणकसाधनम् (Digital) –
संस्कृतभाषायाः शैक्षिकविडियोपाठाः।
YouTube इत्यादिषु उपलब्धं "वन्दे मातरम्" गीतगानम्।
Diksha Portal, e-Pathshala इत्यादीनि।
---
७. एकविंशतितमशताब्दीनिपुणताः / मूल्यशिक्षा / व्यवसायिककौशलम्
(21st Century Skills / Value Education / Vocational Skills)
संचारकौशलम् – स्पष्टं वक्तृत्त्वम्, गीतपठनकौशलम्।
सहकार्यकौशलम् – समूहकार्ये सहभागिता।
मूल्यशिक्षा – देशभक्तिः, संस्कृतिपरिचयः, मातृभूमेः गौरवम्।
नेतृत्वकौशलम् – गीतगानं, चर्चा-नेतृत्वम्।
---
८. विस्तारः / यथार्थजीवने अनुप्रयोगः (Extension / Real Life Application)
विद्यालये राष्ट्रगीतस्य गायनसन्दर्भे गीतस्य उपयोगः।
देशभक्तेः भावस्य संवर्धनम् – सार्वजनिकक्षेत्रे देशसेवायाः प्रेरणा।
संस्कृतभाषायाः सुलभता – दैनिकजीवने संस्कृतशब्दानां प्रयोगः।
स्वतन्त्रतासङ्ग्रामस्य इतिहासे
सहभागित्वबोधनम्।
---
Comments
Post a Comment