8.1.2 कक्षा- अष्टमी, विषय:- संस्कृतम् पाठः -1 संगच्छध्वं संवदध्वम् Class- 8th, Subject - Sanskrit, Lesson-1 SanGachadhvam SangVadadhvam NCERT - दीपकम् / Deepakam

                8.1.2 कक्षा- अष्टमी,  विषय:- संस्कृतम्

                     पाठः -1 संगच्छध्वं संवदध्वम्  

     Class- 8th,  Subject - Sanskrit,  

Lesson-1  SanGachadhvam SangVadadhvam 

           NCERT -  दीपकम् / Deepakam              

       ************************************

📝 वयम् अभ्यासं कुर्मः 

प्रश्न 2: अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्ताराणि पूर्णवाक्येन लिखत —

(क) सर्वेषां मनः कीदृशं भवेत्?

उत्तर: सर्वेषां मनः समानं (समत्वयुक्तं) भवेत्।

(ख) सङ्गच्छध्वं संवदध्वम् इत्यस्य कः अभिप्रायः?

उत्तर: सङ्गच्छध्वं संवदध्वम् इत्यस्य अभिप्रायः अस्ति यः — सर्वे मिलित्वा एकमतपूर्वकं कार्यं कुर्वन्तु।

(ग) सर्वे किं परित्यज ऐक्यभावेन जीवेम?

उत्तर: सर्वे द्वेषं/ भेदभावं परित्यज ऐक्यभावेन जीवेम। 

(घ) अस्मिन् पाठे का प्रेरणा अस्ति?

उत्तर: अस्मिन् पाठे एकता, समभाव, सहकार्य एवं शान्तिपूर्वक जीवनयापनस्य प्रेरणा अस्ति।

---

प्रश्न 3: रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत —

(क) परमेश्वरः सर्वत्र व्याप्तः अस्ति।

प्रश्न: कः सर्वत्र व्याप्तः अस्ति?

(ख) वयं ईश्वरं नमामः।

प्रश्न:  वयं कं नमामः? 

(ग) वयं ऐक्यभावेन जीवनम्। 

प्रश्न: वयं केन जीवनम्? 

(घ) ईश्वरस्य प्रार्थना शान्तिं प्रापयेत्।

प्रश्न: कस्य प्रार्थना शान्तिं प्रापयेत्? 

(ङ) अहं समाजाय श्रमं करिष्यामि।

प्रश्न: अहं कस्मै श्रमं करिष्यामि?    

(च) अयं पाठः ऋग्वेदात् सङ्कलितः। 

प्रश्न: अयं पाठः कुत:/ कस्मात्  सङ्कलितः? 

(छ) वेदस्य अपरं नाम श्रुतिः।

प्रश्न: कस्य अपरं नाम श्रुतिः?  

(ज) मन्त्राः वेदेषु भवन्ति।

प्रश्न:  मन्त्राः कुत्र भवन्ति?

--- 

प्रश्न 4. पठितानां शब्दानां चिन्ताम् अधोलिखितेषु मन्त्रेषु रिक्तस्थानानि पूरयत — 

(क)

(क) सङ्गच्छध्वं ...................... सं वो .......................... जानताम् । 

देवा ...................... यथा पूर्वे सं .............................. उपासते ।

 संगच्छध्वं संवदध्वं सं वो मनांसि जानताम् ।

देवा भागं यथा पूर्वे सं जानाना उपासते ॥ 

(ख) समानो मन्त्रः ....................... समानी समानं ........................ सह चित्तमेषाम् । 

      ............................. मन्त्रमभिमन्त्रये वः समानेन वो ........................... जुहोमि । 

 समानो मन्त्रः समितिः समानी

समानं मनः सह चित्तमेषाम् ।

समानं मन्त्रमभिमन्त्रये वः

समानेन वो हविषा जुहोमि ॥ 

(ग) समानी व ............................ समाना .......................... वः । 

     समानमस्तु वो ......................... यथा वः .......................... ।

 समानी व आकूति: समाना हृदयानि व: ।

समानमस्तु वो मनो यथा व: सुसहासति ॥ 

--- 

प्रश्न 5. पाठे प्रयुक्तानां शब्दानां भावानुसारं परस्परं योजयत —  

(क) संगच्छध्वम् –  मिलित्वा चलत 

(ख) संवदध्वम् –    एकस्वरेण वदत 

(ग) मनः – चित्तम् 

(घ) उपासते –  सेवन्ते 

(ङ) वसूनि – धनानि 

(च) विश्वानि – समस्तानि 

(छ) आकूतिः –  सङ्कल्पः 

---

प्रश्न 6. उदाहरणानुसारं लट्-लकारस्य वाक्यानि लोट्-लकारेण परिवर्तनं कुरुत —

उदाहरण:

बालिका:  नृत्यन्ति। → बालिका:  नृत्यन्तु।

(क) बालकः हसति। → बालकः हसतु।

(ख) युवान् तत्र गच्छथः। → युवान् तत्र गच्छतम्।

(ग) यूयं धावथ। → यूयं धावत।

(घ) आवां लिखावः। → आवां लिखाव।

(ङ) वयं पठामः। → वयं पठाम। 

---